Alerji

Alerji

Bir kişinin bağışıklık sistemi gıdalar, polen, ilaçlar veya arı zehri gibi belirli maddelere karşı aşırı duyarlı hale geldiğinde alerjik bir reaksiyon meydana gelir.

Alerjik reaksiyona neden olan bir maddeye alerjen denir. Birçok alerjen, çoğu insan için zararsız olan günlük maddelerdir. Bununla birlikte, bağışıklık sistemi ona karşı belirli bir tür olumsuz reaksiyon gösteriyorsa, herhangi bir şey alerjen olabilir.

Bağışıklık sisteminin rollerinden biri de vücuttaki zararlı maddeleri yok etmektir. Bir kişinin bir maddeye alerjisi varsa, bağışıklık sistemi o madde zararlıymış gibi tepki verir ve onu yok etmeye çalışır.

Alerji nedir?

Bir kişi bir alerjene ilk kez maruz kaldığında, genellikle bir reaksiyon yaşamaz. Bağışıklık sisteminin maddeye karşı bir duyarlılık oluşturması genellikle zaman alır.

Zamanla, bağışıklık sistemi alerjeni tanımayı ve hatırlamayı öğrenir. Bunu yaparken, maruz kalma meydana geldiğinde ona saldırmak için antikorlar üretmeye başlar. Bu birikime sensitizasyon duyarlı hale gelme denir.

Bazı alerjiler mevsimseldir. Örneğin, saman nezlesi semptomları, havadaki ağaç ve çim polen sayısının daha yüksek olduğu Nisan ve Mayıs ayları arasında zirve yapabilir. Polen sayısı arttıkça bir kişi daha şiddetli bir reaksiyon yaşayabilir.

Belirtiler

Alerjik reaksiyon iltihaplanma ve tahrişe neden olur. Bununla birlikte, spesifik semptomlar alerjenin türüne bağlı olacaktır. Örneğin, bağırsakta, deride, sinüslerde, hava yollarında, gözlerde veya burun geçişlerinde alerjik reaksiyonlar meydana gelebilir.

Aşağıda, alerjisi olan kişilerde neden olabilecek bazı tetikleyiciler ve semptomlar bulunmaktadır.

Toz ve polen
tıkalı bir burun
kaşıntılı gözler ve burun
burun akıntısı
şiş ve sulu gözler
öksürük

Yiyecek

kusma
şişmiş bir dil
ağızda karıncalanma
dudakların, yüzün ve boğazın şişmesi
karın krampları
nefes darlığı
özellikle çocuklarda rektal kanama
ağızda kaşıntı
ishal

Böcek sokmaları
hırıltı
sokma yerinde önemli şişlik
kan basıncında ani düşüş
kaşınan cilt
nefes darlığı
huzursuzluk
kurdeşen veya vücuda yayılan kırmızı ve çok kaşıntılı bir döküntü
baş dönmesi
öksürük
göğüste sıkışma

İlaç tedavisi
hırıltı
dilin, dudakların ve yüzün şişmesi
kızarıklık
kaşıntı
Semptomlar şiddetlenirse anafilaksi gelişebilir.

Anafilaksi belirtileri

Anafilaksi, alerjik reaksiyonun en şiddetli şeklidir. Bu tıbbi bir acil durumdur ve hayatı tehdit edici olabilir. Anafilaksi, alerjene maruz kaldıktan dakikalar veya saatler sonra ortaya çıkan semptomlarla hızlı bir şekilde gelişebilir. Araştırmalar, anafilaksinin en sık deri ve solunum sistemini etkilediğini göstermektedir.

Bazı semptomlar:

kurdeşen, kızarma ve kaşıntı
nefes almada zorluk
hırıltı
şişme
düşük kan basıncı
kalp atış hızındaki değişiklikler
baş dönmesi ve bayılma
bilinç kaybı
Bu semptomları tanımak, zamanında tedavi almak için çok önemli olabilir.

Nedenler
Alerjik bir reaksiyon meydana geldiğinde, alerjenler vücudun ürettiği immünoglobin E (IgE) adı verilen antikorlara bağlanır. Antikorlar vücuttaki yabancı ve potansiyel olarak zararlı maddelerle savaşır. Alerjen IgE’ye bağlandığında, belirli hücre türleri – mast hücreleri dahil – alerjik reaksiyonun semptomlarını tetikleyen kimyasallar salacaktır.

Histamin de bu kimyasallardan biridir. Hava yollarındaki ve kan damarlarının duvarlarındaki kasların gerilmesine neden olur. Ayrıca burun astarına daha fazla mukus üretme talimatı verir.

Risk faktörleri
18 yaşının altında olan veya kişisel ya da aile geçmişinde astım ya da alerji öyküsü olan kişilerde alerji riski daha yüksek olabilir. Bazı araştırmacılar, doğum sırasında annenin mikrobiyomuna maruz kalmadıkları için sezaryen ile doğanların da daha yüksek alerji riskine sahip olabileceğini öne sürmektedirler.

Yaygın alerjenler

Potansiyel alerjenler hemen hemen her yerde görünebilir. Teorik olarak, bir kişinin herhangi bir yiyeceğe alerjisi olabilir. Buğdayda bulunan protein olan gluten gibi spesifik bileşenler de reaksiyonları tetikleyebilir.

Alerjiye neden olma olasılığı en yüksek olanlar;

yumurtalar, özellikle beyazları
balık
süt
yer fıstığı
fındık ağacı
kabuklu kabuklu deniz ürünleri
buğday
soya
evcil hayvan kürkü, kepek, deri pulları veya salyaları
küf
penisilin gibi ilaçlar
böcek sokmaları ve ısırıkları
hamamböcekleri, sivrisinekler, tatarcıklar ve güveler
bitki polenleri
ev kimyasalları
nikel, kobalt, krom ve çinko gibi metaller
lateks

Testler

Kan testleri: Bunlar, bağışıklık sistemindeki spesifik alerjenlere karşı IgE antikorlarının seviyelerini ölçer.
Deri delme testleri: Alerji uzmanı doktor tarafından cilde az miktarda olası bir alerjenle iğneler. Cilt tepki verir ve kaşınırsa, kızarırsa veya şişerse, kişinin o maddeye karşı alerjisi olabilir.
Yama testleri: Temas egzamasını kontrol etmek için, kişinin sırtına az miktarda şüpheli alerjen içeren metal bir disk bantlanırr. 48 saat sonra ve 2 gün sonra tekrar cilt reaksiyonunu kontrol edilerek reaksiyona göre tanı konulur.

Tedavi

Bir alerjiyi yönetmenin en iyi yolu alerjenden kaçınmaktır, ancak bu her zaman mümkün değildir. Bu durumlarda tıbbi tedavi yardımcı olabilir.

İlaçlar
İlaçlar bir alerjiyi iyileştirmez, ancak bir kişinin bir reaksiyonun semptomlarını yönetmesine yardımcı olabilir.

Antihistaminikler: Bunlar, bağışıklık sisteminin bir reaksiyon sırasında saldığı histaminin etkisini bloke eder.
Dekonjestanlar: Bunlar tıkalı bir burnu rahatlatmaya yardımcı olabilir.
Kortikosteroidler: Bunlar hap, krem, burun spreyi veya inhaler şeklinde bulunur. Enflamasyonu azaltmaya yardımcı olurlar.
İmmünoterapi: Bu, bir kişinin uzun vadeli tolerans geliştirmesine yardımcı olabilir. Bir kişi, alerjenin kademeli olarak artan dozlarını tablet veya enjeksiyon olarak alarak zamanla bağışıklık sisteminin tanıması sağlanır.
Lökotrien reseptörü antagonistleri (antilökotrienler): Bunlar, diğer tedaviler işe yaramadıysa bazı alerjilerde yardımcı olabilir.

Önleme ve önlemler

Alerjiyi önlemenin veya iyileştirmenin bir yolu yoktur, ancak bir reaksiyonu önlemek veya bir reaksiyon meydana gelirse semptomları yönetmek mümkündür.

Alerjik reaksiyon riski taşıyan kişiler şunları yapmalıdır:

Hangi maddelerden kaçınılacağını bilmek için alerji testi yaptırın.

Bilinen alerjenlere maruz kalmamak için önlemler alın.
Alerjiniz hakkında arkadaşlarınızı, akrabalarınızı, iş arkadaşlarınızı ve başkalarını bilgilendirin.
Alerjinin ayrıntılarını içeren bir tıbbi kimlik taşıyın.

 

32050cookie-checkAlerji

5 1 vote
Article Rating

Yazar hakkında

Prof. Dr. Mustafa SAYGIN administrator

Prof. Dr. Mustafa SAYGIN Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Temel Tıp Bilimleri Bölümü Fizyoloji Ana Bilim Dalı ISPARTA.

Subscribe
Bildir
0 Yorum
Eskiler
En Yeniler Beğenilenler
Inline Feedbacks
View all comments
0
Would love your thoughts, please comment.x