B1 Vitamini: (TİYAMİN, ANÖRİN) Eksikliği
Tiyamin eksikliğinde, dokularda pürivik asit ve bazı amino asitlerin kullanılması azalırken yağların kullanılması artar.
Bu nedenle, tiyamin özgül olarak karbonhidratların ve bir çok amino asitlerin nihai metabolizmaları için gereklidir.
Tiyamin eksikliğinde görülen bir çok bozukluklardan sorumlu faktör, bu besinlerin kullanımlarının azalmış olmasıdır. Belki duydunuz ama hatırlamakta yarar var.
Beriberi
Tiyamin eksikliğinde
polinörit (çoklu periferik sinir hasarı),
kardiyovasküler semptomlar ve
GIS bozuklukları ile ilgili tabloya verilen isimdir. Özellikle kardiyovasküler semtomlar baskın olduğu zaman, çoğunlukla beriberi olarak tanımlanır
Kardiyovasküler Sistem
Tiyamin eksikliği kalp kasını da zayıflatır ve kalp yetmezliği gelişir.
Ayrıca kanın kalbe dönüşü de normalin iki katına çıkabilir.
Bu durum, tiyamin eksikiğine bağlı oluşan periferik vazodilatasyona bağlıdır.
Bu da muhtemelen, dokularda metabolik enerji azlığına bağlı oluşan lokal vasküler dilatasyona bağlıdır.
Bu nedenle, tiyamin eksikliğinde kalp yetersizliğine bağlı olarak büyük ölçüde periferik ödem ve asit gelişir.
Sinir Sistemi
Merkezi sinir sisteminin enerjisinin hemen hemen tamamı karbonhidratların metabolizmasına bağımlıdır
Tiyamin eksikliğinde, sinir oranında azalan glukoz tüketimi, yağ metabolizmasından türeyen keton cisimleri yüzde 50-60 kullanımı ile karşılanır
Tiyamin eksikliğinde, MSS’nin nöronal hücrelerinde kromatoliz ve şişmeye sık rastlanır
Ayrıca, tiyamin eksikiği hem periferik hem de MSS’de sinir liflerinin miyelin kılıflarında dejenerasyona yol açabilir
Periferik sinirlerdeki bu lezyonlar, sık olarak bu sinirlerin aşırı irritabilite kazanmalarına neden olur
Bu durumda, bir veya birkaç periferik sinir boyunca yayılan ağrılarla karekterize polinörit denilen hastalık tablosu ortaya çıkar
Ayrıca, medulla spinalis traktuslarında paralizi oluşturulan dejenerasyonlar görülür.
Bazen paralizi bulunmasa bile, kaslar atrofi sonucu ileri derecede güçsüz kalırlar.
Gastrointestinal Sistem:
Tiyamin eksikliğinde, sindirim bozukluğu, aşırı konstipasyon, anoreksi, mide atonisi ve hipoklorhidri gibi semptomlar ortaya çıkar.
Bu etkilerin tümü, sindirim sistemindeki düz kaslar ve bezlerin karbonhidrat metabolizmasından yeterli enerji sağlayamamalarına bağlanabilir.
Beriberi üç farklı klinik tablo göstermektedir:
Sinirsel (kuru) form:
Ön boynuz hücreleri, spinal ganglion ve periferik sinirlerdeki harabiyete bağlı polinöritler ve kaslarda paraliziler görülür.
Çok defa kas-kiriş refleksleri de kaybolur.
Solunum kasları da paralize olabilir.
Kardiyak (ödemli) form:
Sağ ventrikül hipertrofisinden dolayı kalp genişler.
Zayıf ve hızlı nabız, kardiyak ödemle karekteristik dolaşım yetersizliği belirtileri vardır.
Serebral beriberi:
Genel iştah kaybı, bulantı, kusma.
Gözdeki değişiklikler; nistagmus ve çok defa strabismus
Zihin faaliyetinde bozukluk.
Hastalar uykusuzluk, endişe ve melankoliden şikayet ederler.
Bellek bozukluklarına sıklıkla rastlanır.
Alkolik nöropati (sinir hasarı)
Kronik alkolizmde görülen sinir değişiklikleri, hareket ve duyu bozuklukları tiyamin eksikliğine bağlanmaktadır.
Kronik alkolizmde, iştahsızlık, mide ve barsak bozuklukları bu vitaminin yeterli miktarda alınmasına engel olur.
Yazar hakkında